Mụn trứng cá là căn bệnh thường gặp ở các nước nhiệt đới nóng ẩm và ở những khu vực môi trường bị ô nhiễm, nhiều khói bụi. Lúc đầu, mụn trứng cá chỉ là hiện tượng tự nhiên của tuổi dậy thì.
 |
| Ảnh Minh Họa |
Mụn trứng cá là lỗi lo và là điều phiền toái của không ít người
Nhưng nếu để lâu, mụn trứng cá có thể trở thành bệnh. Căn bệnh này không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây ảnh hưởng tới yếu tố thẩm mỹ và tinh thần của người bệnh. “Mụn trứng cá có thể chữa khỏi được”.
Những hậu quả khó lường
Theo một thống kê không chính thức thực hiện trên một số học sinh cấp 3 ở 2 trường THPT ở Hà Nội thì có đến 40% học sinh bị mụn trứng cá và đến 80% trong số này rất lo lắng về “những cái nốt trên mặt mình”. Một số em khác thì cho biết: “Em cũng buồn khi thấy các bạn không bị mà mình thì lại bị. Những cái mụn đo đỏ trên mặt khiến em cảm thấy mình xấu xí đi rất nhiều và rất mất tự tin khi giao tiếp. Nhưng em nghĩ là hết tuổi này thì nó cũng sẽ hết thôi. Hiện tượng bình thường, tự nhiên của sự phát triển mà”.
Đa phần mụn trứng cá sẽ tự hết khi các em đến tuổi trưởng thành nhưng có không ít trường hợp sau tuổi trưởng thành bệnh không hết mà càng ngày càng nặng thêm, kéo dài, dai dẳng. Chị H.H.Yến (Lào Cai) là bệnh nhân thường xuyên của phòng khám da liễu (Bệnh viện Da Liễu). Chị Yến kể: “Khi lên lớp 11 trên mặt tôi bắt đầu xuất hiện một vài nốt mụn trên mặt. Cũng như nhiều bạn bè khác, tôi nghĩ rằng rồi nó sẽ tự lặn hết thôi. Nhưng từ khi tôi ra Hà Nội học đại học thì thấy những nốt mụn trứng cá xuất hiện ngày một nhiều hơn. Khủng khiếp nhất là giai đoạn năm thứ 2, “nó” mọc tràn lan trên khắp mặt, trán và cả cổ nữa. Mỗi năm cứ đến mùa thu là có vẻ như mụn lại lên nhiều hơn các mùa khác. Sợ quá, tôi đã phải đến viện Da Liễu để khám bệnh. Sau vài tháng uống thuốc thì bệnh cũng đỡ nhưng không khỏi được và đến mùa thu thì nó lại lên nhiều. Bây giờ tôi đã ngoài 30 tuổi, đã lấy chồng sinh con rồi mà nhiều lúc nhìn mặt mình vẫn thấy chán”. Mụn trứng cá thường mọc ở mặt, lưng, tay, ngực.
Ngoài việc gây mất thẩm mỹ, nó còn gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh: “Đau nhất là những mụn bọc mủ to, sưng”. Có nhiều người bệnh còn không dám rửa mặt bằng khăn mà chỉ thường xuyên rửa bằng tay vì “rửa bằng khăn mặt rất đau và rát”. Anh H.M.Quân (Từ Liêm, Hà Nội) cũng là bệnh nhân thường xuyên của phòng khám da liễu cho biết: “những người bệnh bị mụn trứng cá nặng ở lưng thường rất khổ. Nhất là mùa hè nóng nực, mồ hôi ra nhiều, không thể lúc nào cũng đi tắm được nên nhiều khi mụn bị nhiễm trùng, sưng tấy, đau rát đến nỗi thường xuyên phải nằm nghiêng hoặc ngủ... ngồi vì không đặt lưng xuống giường được”.
Đấy là những ảnh hưởng trực tiếp của bệnh mụn trứng cá tới cơ thể, nhưng nghiêm trọng hơn là những tác động của nó tới yếu tố tâm lý của người bệnh. N.H.Ly (18 tuổi, ở Đống Đa, Hà Nội) bị mụn trứng cá từ rất sớm. Ngay từ hồi cấp 2, Ly đã rất mất tự tin về những “cái nốt” trên mặt mình. Đến khi những cái nốt xuất hiện ngày càng nhiều hơn thì Ly đi khám da liễu. Nhưng bệnh không giảm, những nốt mụn này lặn thì những nốt mụn khác lại mọc lên. Sau 3 năm tình hình của Ly không cải thiện được nhiều. Đến khi lên lớp 12 thì ngoài mặt, mụn bắt đầu lan xuống cổ và xuất hiện ở lưng. Cô bé hoàn toàn tuyệt vọng và nhất định không chịu đi học nữa. Từ đó, Ly cũng không tiếp xúc với ai kể cả bạn bè. Suốt ngày ở trong nhà buồn rầu, lo lắng và suy nghĩ căng thẳng. Cuối cùng, như một hiện tượng tất yếu, cô bé bị trầm cảm nặng và “rối loạn thần kinh tạm thời”. Như vậy, cô bé phải điều trị thêm một căn bệnh về thần kinh. Bây giờ Ly lúc vui lúc buồn, lúc cười lúc khóc nhưng dù thế nào cũng nhất quyết không chịu ra khỏi nhà và thường tỏ ra sợ hãi mỗi khi vô tình gặp người lạ.
Một căn bệnh tưởng bình thường nhưng có thể gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng.
Hãy biết chăm sóc cơ thể mình
Bệnh trứng cá là một căn bệnh thông thường và rất nhiều người mắc phải. Các phòng khám da liễu luôn trong tình trạng quá tải. Bác sĩ N.D.Hưng (Viện da liễu Hà Nội) cho biết: “Muốn chữa được mụn trứng cá người bệnh phải thật sự kiên nhẫn vì mất rất nhiều thời gian. Chữa nhanh hay chậm, dứt hay hay lại tái phát còn tuỳ thuộc cơ địa của từng người. Nhưng thông thường, bệnh thường tái phát sau khi làn da và cơ thể không được chăm sóc cẩn thận”. Trên thực tế, rất nhiều người bệnh sau một thời gian chữa trị, thấy bệnh giảm hẳn thì thường chủ quan, bỏ bễ việc điều trị và uống thuốc. Sau một thời gian bệnh sẽ tái phát thậm chí có thể bị nặng hơn trước. Một số bệnh nhân khác lại đi tìm sự “cứu cánh” trong những thẩm mỹ viện không đảm bảo hoặc đang chữa bệnh bằng phương pháp này lâu lâu chưa có hiệu quả lại “nhảy sang” cách khác. Sử dụng quá nhiều cách trị mụn trứng cá cùng một lúc, cũng có thể khiến bệnh nặng hơn.
Theo ý kiến của bác sĩ N.V.Trường (Viện Da liễu) thì: “Người bệnh đang chữa trị ở đâu, dùng phương pháp nào thì nên kiên nhẫn theo đuổi phương pháp đó theo sự chỉ dẫn của bác sĩ vì những dấu hiệu tiến triển của bệnh thường rất chậm. Hơn nữa, bệnh trứng cá còn có yếu tố di truyền, nội tiết, cơ địa nên cần thận trọng khi quyết định dùng phương pháp nào đó để chữa trị”. Các bác sĩ cho rằng, yếu tố thời tiết, môi trường nhiều khói bụi như hiện nay cũng sẽ ảnh hưởng không tốt cho da và gây ra mụn trứng cá. Điều quan trọng là “các bệnh nhân không nên nghĩ đến nó quá nhiều, không nên soi gương nhiều... sẽ chỉ càng làm tình trạng bệnh trở nên nặng hơn thôi”. Đôi khi chấp nhận “một chút khiếm khuyết” cũng có thể là điều nên làm.
Mụn trứng cá, nghe đến đây không ít chị em rùng mình. Căn bệnh này làm cho nhiều người mất ăn mất ngủ không chỉ cái sự "xấu xí" mà còn khiến nhiều người lo lắng về khoảng thời gian điều trị dài dằng dặc mà không phải lúc nào cũng có hiệu quả. Đối với một số người, mụn trứng cá thường chỉ xuất hiện ở giai đoạn dậy thì. Đôi khi, những cái mụn đáng ghét này tiếp tục xuất hiện khi chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu. Nhưng với một số người khác, những cái mụn này xuất hiện dai dẳng, kéo dài dù bạn đã bước qua tuổi 25. Thậm chí, đến khi bạn bước vào tuổi 40, chúng vẫn là nỗi ám ảnh thường trực.
Tổn thương kéo dài
Chị L.P, phóng viên của một báo chuyên về sức khoẻ kể, cách đây 2 năm, chị "khổ sở" vì những cái mụn trứng cá. Dù đã bước qua tuổi 35 nhưng những đám mụn vẫn xuất hiện. Ban đầu là những cồi mụn nhỏ đầu trắng, sau đó là những cồi mụn đỏ, xuất hiện thành từng đám quanh vùng mũi, hai bên má và cả dưới cằm và cổ. Đi khám nhiều nơi, dùng các loại thuốc bôi, thốc uống. Đông Tây y kết hợp mà vẫn không khỏi. Mà càng nặn, các cồi mụn càng mọc lên to hơn. Chị đã gần như "đầu hàng" trước các nốt mụn đáng ghét này. "Một lần đi họp báo, tôi được bác sĩ Nguyễn Đức Hinh, phó giám đốc Bệnh viện Phụ sản TW tư vấn sử dụng loại thuốc nội tiết tố để điều trị mụn. Khoảng 5 tháng sau, các đốm mụn giảm dần và cứ thế biến mất", chị cười rất tươi.
Cùng ở trường hợp của chị L.P, chị M.H còn mất nhiều năm điều trị bệnh hơn. Chị bảo, bệnh của chị khỏi do một sự bất ngờ. Bắt đầu từ tuổi 26, trên mặt chị Mai Hà đã xuất hiện những đám mụn đỏ, mọc thành từng mảng lớn, tập trung nhiều nhất là vùng mũi và hai bên má. Đi khám, bác sĩ bảo đó là mụn đầu đỏ và kê các loại thuốc bôi nhưng không đỡ. Tái khám, bác sĩ kê thêm thuốc uống nhưng vẫn không khỏi. Trong 4 năm, chị Hà đi hết các phòng khám, trung tâm y tế, bệnh viện để tìm phương pháp điều trị. Một lần, khi đến Bệnh viện Phụ sản TW để được tư vấn tránh thai, chị mới được điều trị khỏi bệnh. Chị kể, "Hôm đấy bác sĩ tư vấn cho tôi cách tránh thai bằng thuốc rồi còn cho biết thêm là loại thuốc tránh thai kết hợp này có khả năng điều trị mụn trứng cá. Sau một thời gian dùng thuốc, các đám mụn trứng cá đã giảm dần. Tôi đã mừng và rất hi vọng. Trong thời gian mới uống thuốc, tôi luôn cảm thấy đau đầu, buồn nôn và có vẻ hơi tăng cân. Gọi điện cho bác sĩ, tôi được biết đó là tác dụng phụ của thuốc. Và đúng là sau 3 chu kỳ, những triệu chứng này biến mất. Sau 5 tháng, độ nhờn của da giảm bớt, các nốt mụn mới không xuất hiện nữa. Mặt tôi đã bắt đầu thay đổi, các nốt mụn lặn dần rồi cứ thế mà mất hẳn. Bây giờ bạn thấy đấy, tôi không còn dấu hiệu của mụn". Nhưng chị M.H cũng nói thêm, thời gian điều trị lâu và cần có sự kiên trì của người bệnh.
Liệu pháp nội tiết tố
Theo PGS.TS. Phạm Văn Hiển, Chủ tịch Hội da liễu Việt Nam, mụn trứng cá là một trong những bệnh về da thường gặp ở hơn 80% dân số, cả trẻ em và người lớn đều có thể bị mụn trứng cá. Bệnh thường xảy ra vào giai đoạn tuổi dậy thì. Thế nhưng, phụ nữ trưởng thành cũng có thể bị mụn trứng cá và tỉ lệ ngày càng tăng. Loại mụn trứng cá này được gọi là mụn trứng cá do nội tiết. Một số yếu tố quan trọng thúc đẩy sự hình thành và phát triển của mụn là sự nhạy cảm quá mức của tuyến bã nhờn trên da đối với nội tiết tố nam androgen trong cơ thể. Androgen gây tăng quá mức sự tiết bã nhờn. Khi tuyến bã sản xuất quá nhiều chất nhờn nhưng không thoát ra khỏi lỗ nang lông do sự sừng hoá cổ nang lông, đồng thời có hiện tượng viêm do vi khuẩn P.acnes gây nên mụn trứng cá. Tình trạng mịn trứng cá thay đổi liên tục theo thời gian, nên liệu pháp điều trị nó cũng cần phải được điều chỉnh theo từng cá thể người bệnh và tình trạng bệnh.
Theo PGS Hiển, cách điều trị mụn trứng cá là tác động vào nguyên nhân gây bệnh. Trong các trường hợp mụn có nguyên nhân từ sự tăng tiết quá mức bã nhờn do nội tiết tố nam androgen, các bác sỹ da liễu sẽ sử dụng thuốc viên nội tiết điều trị mụn có tính kháng androgen cao. Ví dụ như loại thuốc trị mụn nội tiết với thành phần Cyproteron Acetate, gọi tắt CPA. Sau khi dùng thuốc, nội tiết tố oestrogen trong thuốc sẽ ức chế buồng trứng sản xuất androgen, đồng thời tăng sản xuất SHBG (sex hormone binding globudin) - globudin kết dính với androgen. Chất CPA trong thuốc sẽ chặn tác động của nội tiết tố androgen lên tuyến bã nhờn của da, nhờ vậy da sẽ sản xuất ít bã nhờn hơn, giảm sự hình thành các đốm mới. Sau một thời gian, da sẽ hết nhờn và mụn sẽ không còn nữa.
Theo PGS Nguyễn Đức Hinh, phó giám đốc Bệnh viện Phụ sản TW, liệu pháp nội tiết tố trong điều trị mụn trứng cá đã được sử dụng rộng rãi tại các nước châu Âu, châu Mỹ và cho những hiệu quả rõ rệt. Tại Việt Nam, một thử nghiệm liệu pháp nội tiết tố trên 450 phụ nữ trong độ tuổi từ 25 - 40 bị mụn trứng cá tại Hà Nội và TP.HCM. Kết quả cho thấy, sau từ 3 - 6 tháng hầu hết bệnh nhân có những biến chuyển tốt. Các nốt mụn lặn dần rồi mất hẳn mà không để lại sẹo hay bất cứ ảnh hưởng nào lên da. Những tổn thương mụn do viêm cũng giảm hẳn (khoảng 70%). Cũng theo PGS Nguyễn Đức Hinh, việc điều trị mụn trứng cá đòi hỏi có sự phối hợp giữa thầy thuốc và bệnh nhân. Người bệnh phải kiên trì điều trị, tuỳ thuộc vào mức độ bệnh lý và tình trạng nhạy cảm da mà chọn loại thuốc cho phù hợp. Thời gian điều trị được tính bằng tháng chứ không phải bằng ngày. Sau đợt tấn công hết mụn, cần điều trị duy trì, nếu không mụn sẽ tái phát. Việc giữ vệ sinh da tốt và có chế độ ăn hợp lý sẽ đem lại hiệu quả tích cực trong điều trị.
Tuy nhiên, liệu pháp điều trị này cũng để lại một số tác dụng phụ đối với người bệnh. Đó là buồn nôn, cảm giác căng ngực, tăng cân, nhức đầu... Những triệu chứng này sẽ được cải thiện từ 2 - 3 chu kỳ. Có một số tác dụng phụ mà các bác sĩ công nhận đó là khiến âm đạo khô, làm giảm ham muốn với các chị em. Ngoài ra, những bệnh nhân tim mạch, những bệnh nhân ung thư vú, xuất huyết tử cung chưa chẩn đoán, bệnh gan, đau nửa đầu nặng... không nên sử dụng liệu pháp nội tiết tố, trừ khi sử dụng theo đơn của bác sĩ. Hơn thế nữa, theo PGS Hiển, người bị mụn trứng cá không nên tự ý sử dụng thuốc mà cần có sự tư vấn của bác sĩ.
Thông thường, thuốc nội tiết tố hay còn gọi là thuốc tránh thai kết hợp có thể sử dụng cho phụ nữ khoẻ mạnh trong độ tuổi sinh sản (có hoặc chưa có con), có nhu cầu trị mụn và da nhờn, ngừa thai, điều hoà chu kì kinh nguyệt, giảm hội chứng tiền kinh nguyệt. Tuy nhiên, do tâm lý, nhiều người đã ngại ngần khi sử dụng thuốc do sợ không thể sinh con sau khi dùng thuốc hay có nguy cơ bị ung thư. Những thử nghiệm trên thế giới đã chứng minh ngược lại điều này. Việc sử dụng thuốc tránh thai kết hợp có thể làm được 40% nguy cơ u vú lành tính, u sợi tuyến vú, 49% nguy cơ u nang buồng trứng, 17% nguy cơ u xơ tử cung (dùng trên 5 năm), 50% nguy cơ nhiễm trùng vùng chậu, 50% rong kinh, 50% nguy cơ thiếu máu thiếu sắt, 40% nguy cơ vô sinh nguyên phát.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét